Spółka komandytowa jest spółką osobową mającą na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona do wysokości sumy komandytowej. Umowa spółki komandytowej musi być zawarta w formie aktu notarialnego. Spółka komandytowa powstaje z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym.
Wymogi kapitałowe spółki komandytowej
Wkłady wspólników wnoszone do spółki mogą być pieniężne lub niepieniężne. Ustawa nie określa minimalnej wysokości wkładów komplementariusza ani komandytariusza.
Wkład komplementariusza może polegać także na dokonaniu świadczeń na rzecz spółki, w tym na wykonywaniu pracy lub świadczeniu usług; jego wkładem może być także wynagrodzenie za usługi świadczone przy powstaniu spółki, natomiast tego rodzaju wkłady mogą stanowić wkład komandytariusza tylko wtedy gdy wartość innych jego wkładów do spółki nie jest niższa od wysokości sumy komandytowej.
Wkład komandytariusza może być wniesiony w wartości niższej niż suma komandytowa.
Wspólnicy nie są uprawnieni ani zobowiązani do podwyższenia ich wkładów. Udział kapitałowy wspólnika w spółce odpowiada wartości rzeczywiście wniesionego wkładu.
Prowadzenie spraw spółki komandytowej
Sprawy spółki komandytowej prowadzą komplementariusze. Prowadzenie spraw spółki nie może być powierzone osobom trzecim. Komplementariusz ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki, chyba że został umową spółki lub uchwałą wspólników wyłączony od prowadzenia spraw spółki. Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej komandytariusz nie ma prawa ani obowiązku prowadzenia spraw spółki. Za prowadzenie spraw spółki wspólnicy nie otrzymują wynagrodzenia.
Co do zasady każdy komplementariusz może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy nie przekraczające zakresu zwykłych czynności, chyba że którykolwiek komplementariusz sprzeciwi się jej prowadzeniu – w takim wypadku niezbędna jest uchwała komplementariuszy. Jeżeli w sprawach nie przekraczających zwykłych czynności spółki wymagana jest uchwała komplementariuszy, konieczna jest jednomyślność wszystkich komplementariuszy mających prawo prowadzenia spraw spółki. W sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności spółki wymagana jest zgoda wszystkich komplementariuszy, w tym także komplementariuszy wyłączonych od prowadzenia spraw spółki, oraz zgoda komandytariusza.
Reprezentacja spółki komandytowej
Każdy komplementariusz ma prawo reprezentować spółkę przy wszystkich czynnościach sądowych i pozasądowych. Umowa spółki może jednak przewidywać, że komplementariusz jest pozbawiony prawa reprezentowania spółki albo że jest uprawniony do jej reprezentowania tylko łącznie z innym komplementariuszem lub prokurentem.
Komandytariusz może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik. Jeżeli komandytariusz dokona w imieniu spółki czynności prawnej, nie ujawniając swojego pełnomocnictwa, odpowiada za skutki tej czynności wobec osób trzecich bez ograniczenia; dotyczy to także reprezentowania spółki przez komandytariusza, który nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres.
Zbycie praw i obowiązków wspólnika spółki komandytowej
Ogół praw i obowiązków wspólnika może być przeniesiony na inną osobę tylko wówczas, gdy umowa spółki tak stanowi. Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej ogół praw i obowiązków wspólnika może być przeniesiony na inną osobę tylko po uzyskaniu pisemnej zgody wszystkich pozostałych wspólników. W przypadku przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę, za zobowiązania występującego wspólnika związane z uczestnictwem w spółce osobowej i zobowiązania tej spółki osobowej odpowiadają solidarnie występujący wspólnik oraz wspólnik przystępujący do spółki.
Udział w zyskach i stratach spółki komandytowej
Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej komplementariusze mają prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczą w stratach w tym samym stosunku bez względu na rodzaj i wartość wkładu. Określony w umowie spółki udział komplementariusza w zysku odnosi się, w razie wątpliwości, także do jego udziału w stratach. Umowa spółki może zwolnić komplementariusza od udziału w stratach. Jeżeli wskutek poniesionej przez spółkę straty udział kapitałowy komplementariusza został uszczuplony, zysk przeznacza się w pierwszej kolejności na uzupełnienie jego udziału.
Komandytariusz uczestniczy w zysku spółki proporcjonalnie do jego wkładu rzeczywiście wniesionego do spółki, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Zysk przypadający komandytariuszowi za dany rok obrotowy jest przeznaczany w pierwszej kolejności na uzupełnienie jego wkładu rzeczywiście wniesionego do wartości umówionego wkładu. W razie wątpliwości komandytariusz uczestniczy w stracie jedynie do wartości umówionego wkładu.
Wspólnicy mają prawo żądać podziału i wypłaty całego zysku z końcem roku obrotowego, chyba że spółka poniosła stratę. Ponadto wspólnicy mają prawo żądać corocznie wypłacenia odsetek w wysokości 5% od jego udziału kapitałowego, nawet gdy spółka poniosła stratę.
Każdy komplementariusz ma prawo do osobistego zasięgania informacji o stanie majątku i interesów spółki oraz prawa do osobistego przeglądania ksiąg i dokumentów spółki.
Komandytariusz ma prawo żądać odpisu sprawozdania finansowego za rok obrotowy oraz przeglądać księgi i dokumenty celem sprawdzenia jego rzetelności.
Odpowiedzialność za zobowiązania spółki komandytowej
Za zobowiązania spółki komplementariusze odpowiadają bez ograniczeń, przy czym ich odpowiedzialność jest subsydiarna – ponoszą odpowiedzialność tylko wtedy gdy z majątku spółki wierzyciele nie zostaną zaspokojeni.
Komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki do wysokości określonej w umowie spółki sumy komandytowej.
Likwidacja spółki komandytowej
Rozwiązanie spółki komandytowej powodują:
- Przyczyny przewidziane w umowie spółki,
- Jednomyślna uchwała wszystkich wspólników,
- Ogłoszenie upadłości spółki,
- Śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości, z zastrzeżeniem, że śmierć komandytariusza nie stanowi przyczyny rozwiązania spółki,
- Wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela komplementariusza,
- Prawomocne orzeczenie sądu.
Co do zasady wspólnik może wypowiedzieć umowę spółki na sześć miesięcy przed końcem roku obrotowego, jeżeli spółkę zawarto na czas nieoznaczony. Wierzyciel wspólnika może wypowiedzieć umowę spółki na sześć miesięcy przed końcem roku obrotowego, nawet gdy umowa spółki była zawarta na czas oznaczony, jeżeli w ciągu ostatnich sześciu miesięcy przeprowadzono bezskutecznie egzekucję z ruchomości wspólnika i wierzyciel na podstawie tytułu egzekucyjnego uzyskał zajęcie roszczeń służących wspólnikowi w przypadku jego wystąpienia lub rozwiązania spółki.
Rozwiązanie spółki następuje po przeprowadzeniu likwidacji, chyba że wspólnicy uzgodnili inny sposób zakończenia działalności spółki. Likwidatorzy sporządzają bilans na dzień rozpoczęcia i zakończenia likwidacji. Pozostały po spłaceniu zobowiązań majątek spółki dzieli się między wspólników stosownie do postanowień umowy spółki, a w przypadku braku stosownych postanowień umowy spłaca się wspólnikom ich udziały. Jeżeli majątek spółki nie wystarcza na spłatę udziałów i długów, niedobór dzieli się między komplementariuszy stosownie do postanowień umowy, a w ich braku – w stosunku, w jakim komplementariusze uczestniczą w stracie. W przypadku niewypłacalności jednego z komplementariuszy, przypadającą na niego część niedoboru dzieli się między pozostałych komplementariuszy w takim samym stosunku.
W przypadku ogłoszenia upadłości spółki jej rozwiązanie następuje po ukończeniu postępowania upadłościowego.
