Zachowek

Zstępni, małżonek oraz rodzice spadkodawcy, którzy dziedziczyliby z ustawy, gdyby spadkodawca nie sporządził testamentu, mają prawo żądania od spadkobierców powołanych testamentem wypłaty zachowku. W przypadku gdy zstępni, małżonek lub rodzice spadkodawcy zostali powołani do spadku, ale przypadające im udziały spadkowe są niższe od przysługującego im zachowku, mogą żądać zapłaty tytułem zachowku kwoty, która wyrówna wysokość ich udziałów spadkowych do wysokości należnego im zachowku.

Zachowek wynosi połowę wartości udziału spadkowego, jaki by przypadł osobie uprawnionej, gdyby dziedziczyła z ustawy, przy czym jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jest małoletni zachowek wynosi dwie trzecie takiego udziału.

Przy ustalaniu udziału spadkowego stanowiącego podstawę do obliczania zachowku uwzględnia się także spadkobierców niegodnych oraz spadkobierców, którzy spadek odrzucili, natomiast nie uwzględnia się spadkobierców, którzy zrzekli się dziedziczenia albo zostali wydziedziczeni.

Przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów i poleceń, natomiast dolicza się darowizny i zapisy windykacyjne uczynione przez spadkodawcę na rzecz jakichkolwiek osób, w tym spadkobierców ustawowych i testamentowych. Przy obliczaniu zachowku nie dolicza się jednak do spadku:

drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani darowizn dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty od otwarcia spadku darowizn na rzecz osób nie będących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku,
przy obliczaniu zachowku należnego zstępnemu (np. dziecku, wnukowi, prawnukowi) -nie dolicza się do spadku darowizn uczynionych przez spadkodawcę w czasie, kiedy nie miał zstępnych,
przy obliczaniu zachowku należnego małżonkowi - nie dolicza się do spadku darowizn, które spadkodawca uczynił przed zawarciem z nim małżeństwa.

Darowiznę uczynioną przez spadkodawcę uprawnionemu do zachowku zalicza się na należny mu zachowek. Jeżeli uprawnionym do zachowku jest dalszy zstępny spadkodawcy, zalicza się na należny mu zachowek także darowiznę uczynioną przez spadkodawcę wstępnemu uprawnionego, a także poniesione przez spadkodawcę koszty wychowania i wykształcenia, o ile koszty te przekraczają przeciętna miarę przyjętą w danym środowisku.

W sytuacji, gdy uprawniony do zachowku nie może otrzymać od spadkobiercy należnego mu zachowku, może on żądać od osoby, która otrzymała od spadkodawcy darowiznę doliczoną do spadku, sumy pieniężnej potrzebnej do uzupełnienia zachowku.

Roszczenie o zachowek podlega dziedziczeniu. Jednak roszczenie takie przechodzi na spadkobiercę osoby uprawnionej do zachowku tylko wtedy, gdy spadkobierca ten należy do osób uprawnionych do zachowku po pierwszym spadkodawcy.

Roszczenie uprawnionego z tytułu zachowku przedawnia się z upływem lat trzech od ogłoszenia testamentu.